برخی عناصر گویشی در ساخت افعال متون دوره تکوین/ غلامحسین غلامحسین زاده، حامد نوروزی

برخی عناصر گویشی در ساخت افعال متون دوره تکوین   غلامحسین غلامحسین زاده[1] حامد نوروزی[2]   تاریخ دریافت: 28/8/91       تاریخ تصویب: 1/4/93                 چکیده سرزمین ایران با توجه به گستردگی و تاریخ طولانی آن دارای گویش ها و گونه های زبانی متنوعی است. این گویش ها که از دیرباز در ایران رایج بوده اند، بر برخی از متون فارسی کهن نیز تأثیر گذاشته اند. این تأثیر در متون پیش از دوره مغول (دوره تکوین) بیش از دوره های دیگر زبان فارسی دیده می شود. برای نمونه در ساخت های فعلی دوره تکوین، عناصری دیده می شوند که مسلماً از گویش ها وارد زبان فارسی معیار شده اند. برخی از این عناصر که در مقاله حاضر بررسی شده اند عبارتند از: پیشوند فعلی «هاز-/ هوژ-» و گونه های آن، پسوند تاجیکی «-گی»، کاربرد نوعی خاص از افعال کمکی، پیشوند فعلی «بو-»، کاربرد غیرمعیار پسوند -ist ، ساخت های متعدی قیاسی و گونه گفتاری پسوند -ān . اغلب این عناصر هنوز تنها در گویش های ایرانی دیده می شوند.   واژه های کلیدی: فارسی معیار، گویش، ساخت فعل، پسوند، پیشوند         [1] دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس؛  [email protected] [2]  استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند (نویسنده مسئول)؛  [email protected]